Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin sürekli tekrarlayan düşüncelere kapılmasını ve bu düşüncelerle başa çıkabilmek adına belirli ritüelleri veya davranışları gerçekleştirmesini içerir.
OKB, bireyin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyebilir ve uyku düzeninden sosyal ilişkilere kadar geniş bir yelpazede sorunlara neden olabilir.
İçindekiler
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), tekrarlayan, zorlayıcı ve kontrol edilemeyen obsesyonlar ve bu obsesyonlarla başa çıkma amacıyla ortaya çıkan zorlayıcı davranışlar olan kompulsiyonlarla karakterize edilen bir psikolojik hastalıktır.
Obsesyon Nedir?
Obsesyon, bir kişinin kontrol etmekte zorlandığı, sürekli tekrarlanan ve rahatsız edici düşünceler, görüntüler veya dürtüler olarak tanımlanır. Obsesyonlar genellikle kaygı, korku veya rahatsızlık gibi negatif duygularla ilişkilidir.
Kompulsiyon Nedir?
Kompulsiyon, kişinin obsesyonlarını hafifletmek veya önlemek amacıyla içgüdüsel ve ritüel olarak gerçekleştirdiği davranış veya zihinsel eylemlerdir. Bu davranışlar, kişinin obsesyonlarının yarattığı stresi, anksiyeteyi azaltma çabasıyla ortaya çıkar.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Belirtileri
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) belirtileri genellikle obsesyonlar ve kompulsiyonlar arasında farklılık gösterir.
En yaygın obsesyon belirtileri:
- Aşırı kuşku içerisinde olma ve güvensizlik duygusu
- Sürekli bir mikrop veya kir bulaşma korkusu.
- Nesnelerin düzeni veya simetrisi konusundaki saplantılı düşünceler.
- İstemsizce zarar verme veya kontrol kaybı korkuları.
- Hata yapmaktan korkma
- Rezil olmaktan korkma
- Cinsellikle ilgili sürekli tekrar eden düşünceler.
- Günahkar düşüncelerden korkma
En yaygın kompulsiyon belirtileri:
- Mikrop bulaşma korkusu nedeniyle sık sık el yıkama
- El sıkışmamak ve nesnelere dokunmamak
- Toplayıcılık
- Ocak, ütü, kilit, musluk gibi eşyaları sürekli kontrol etme
- Belirli sayılara kadar sayma veya nesneleri belli bir düzene koyma
- Düşüncelere takılma
- Korkulan bir olayın gerçekleşmemesi için dua etme veya belirli kelimeleri, cümleleri tekrar etme.
- Belirli sıraya göre yemekleri yemek.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Neden Olur?
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB); genetik, nörobiyolojik, çevresel, bilişsel faktörlere bağlı olarak gelişebilir.
Genetik Faktörler: Aile geçmişinde OKB veya diğer anksiyete bozuklukları olan bireylerde bu bozukluğun daha sık görüldüğü gözlemlenmiştir. Genetik yatkınlık, OKB gelişme riskini artırabilir.
Nörobiyolojik Faktörler: Beynin belirli bölgelerinde kimyasal dengesizlikler veya sinir iletimi sorunları OKB’nin oluşumunda rol oynayabilir. Özellikle serotonin düzeyindeki değişiklikler OKB ile ilişkilendirilmiştir.
Çevresel Faktörler: Travmatik yaşantılar, stresli olaylar veya çocukluk döneminde yaşanan olumsuz deneyimler, OKB riskini artırabilir. Bu tür faktörler, kişinin obsesyonlara karşı belirli kompulsiyonları geliştirmesine neden olabilir.
Bilişsel Faktörler: Zihinsel süreçler ve düşünce kalıpları, obsesyonların gelişiminde etkili olabilir. İstismar veya kötü muamele gibi negatif düşünceler, OKB belirtilerini tetikleyebilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) tedavisi genellikle bilişsel davranışcı terapi (BDT), ilaç tedavisi veya her ikisinin kombinasyonunu içerir. Her birey farklıdır, bu nedenle en etkili tedavi planı kişiye özel olmalıdır.
Psikoloji Türkiye ile online psikolog listemizi inceleyin ve hemen terapiye başlayın.
Bilişsel Davranışcı Terapi (BDT)
BDT; kişinin obsesyonlarını ve bu obsesyonlara yanıt olarak geliştirdiği kompulsiyonları anlamasına, sorgulamasına ve değiştirmesine odaklanır. BDT, kişinin düşünce kalıplarını değiştirmeye ve anksiyetesini azaltmaya yönelik beceriler geliştirmesine yardımcı olabilir.
OKB’nin tedavisinde yaygın olarak kullanılan etkili bir terapi yöntemidir.
İlaç Tedavisi
Antidepresan ilaçlar, OKB belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Özellikle selektif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) sıkça kullanılır. Bu ilaçlar, serotonin seviyelerini düzenleyerek obsesyonları ve kompulsiyonları kontrol etmede etkili olabilir.
BDT ile ilaç tedavisi bir arada kullanılabilir. Bu kombinasyon, özellikle şiddetli OKB yaşayan kişilerde tedavinin etkinliğini artırabilir.
Aile Terapisi
Özellikle çocuk ve ergenlerde OKB durumları için aile terapisi ile aile üyelerine destek sağlayabilir ve ev içindeki etkileşimleri iyileştirebilir.
Tedavi sürecinde bireyin aktif bir rol oynaması önemlidir. Terapist ile işbirliği içinde çalışmak, öğrenilen becerileri günlük yaşama uygulamak ve tedavi planını sürdürmek, tedavinin başarısını artırabilir. Tedavi süreci genellikle uzun vadeli olabilir ve kişinin durumuna bağlı olarak değişebilir.
