Depresyon, duygusal olarak derin bir çöküntü, umutsuzluk ve içsel boşluk hissi ile karakterize edilen bir zihinsel sağlık durumudur. Bu durum, genellikle normal günlük aktivitelere katılımı zorlaştırır ve işlevselliği etkileyebilir. Uzun süre devam eden bu duygusal sıkıntı, sosyal ilişkileri, fiziksel sağlığı ve genel yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Dünya genelinde yetişkinlerin %5’i depresyon ile mücadele etmektedir. Türkiye Ruh Sağlığı profili çalışmasına göre 12 aylık depresif nöbet yaygınlığı kadınlarda %5.4, erkeklerde %2.3, tüm Türkiye nüfusunda %4‘tür. Bu verilere göre kadınlarda görülme oranı erkeklere oranla 2 kat fazladır.
İçindekiler
Depresyon Nedir?
Depresyon; bireylerin hayatını olumsuz yönde derinden etkileyebilen, yıllarca devam edebilen, iş ve özel hayatta yıkıcı etiklere neden olabilen psikolojik bir hastalıktır. Üzülmek veya can sıkıntısı ile karıştırılmaması gerekmektedir. Tanı koyulabilmesi için belirtilerinin en az iki haftadır devam ediyor olması gerekmektedir. Bununla birlikte tedavisi mümkündür.
Depresyon Belirtileri Nelerdir?
Türüne göre farklılık gösteren depresyon belirtileri yaygın olarak aşağıdaki gibidir:
- Sürekli olarak mutsuz, umutsuz, karamsar ve üzütülü ruh hali
- Hayattan zevk alamama
- Değersizlik ve suçluluk duygusu
- Nedensiz kilo kaybı veya kilo artışı
- Enerji kaybı ve halsizlik
- Cinsel isteksizlik
- Sürekli öfke ve sinirli ruh hali
- Eskiden keyif alınan aktivitelere ilgi kaybı (anhedoni)
- Uyku bozuklukları (Sürekli uyuma isteği veya uyuyamama)
- İntihar düşüncesi veya teşebbüsü
- Sebepsiz ağlama isteği
- Düşünme, odaklanma ve karar vermede zorluk.
Depresyon Neden Olur?
Depresyon, ani kayıplar (ölüm, iş kaybı, ayrılık) gibi travmatik olaylar, aşırı stresli yaşam, doğum veya gebelik gibi yaşam değişikleri nedeni ile olabilir.
- Biyo Kimyasal Faktörler: Beyindeki kimyasal dengenin bozulması, özellikle serotonin ve dopamin gibi nörotransmitterlerdeki düzensizlikler hastalıkla ilişkilendirilir. Bu dengenin bozulması duygusal durumları etkileyebilir.
- Genetik Faktörler: Aile öyküsünde depresyon öyküsü olan kişilerde riskin daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Genetik yatkınlık, riski artırabilir.
- Çevresel Etkiler: Stresli olaylar, kayıplar, travmalar, iş veya ilişki sorunları gibi çeşitli yaşam olayları neden olabilir.
- Biyolojik Faktörler: Tıbbi durumlar veya hastalıklar (örneğin, kronik ağrı, kalp hastalıkları, tiroid sorunları) riskini artırabilir.
- Kişisel Faktörler: Kişinin düşük özsaygısı, olumsuz düşünce kalıpları, mükemmeliyetçilik gibi kişilik özellikleri veya geçmişteki travmatik deneyimler riski artırabilir.
- İlaçlar ve Madde Kullanımı: Bazı ilaçlar veya madde kötüye kullanımı, riski artırabilir.
- Hormonal Değişiklikler: Hormon seviyelerindeki değişiklikler, özellikle doğum sonrası veya menopoz gibi dönemlerde, hastalığa yol açabilir.
Depresyon Tedavisi Nasıl Yapılır?
Depresyon; türüne göre değişmekle beraber genel olarak ilaç tedavisi ve psikoterapi ile birlikte yapılır. Ağır ve İntihar düşüncesi olan hastalarda hastane yatışı yapılır ve gerekli olduğu durumlarda aile, eş terapisi ile birlikte ilaç tedavisi uygulanır.
1- Psikoterapi
Terapi, depresyonun semptomlarını hafifletmek ve kişinin duygusal zorluklarla başa çıkmasına yardımcı olmak için kullanılır. Bilişsel davranışçı terapi (BDT), psikodinamik terapi, kabul ve kararlılık terapisi (ACT) gibi farklı terapi yaklaşımları tercih edilebilir.
2- İlaç tedavisi
Antidepresanlar, semptomlarını hafifletmek için sıklıkla kullanılır. SSRİ’ler (selektif serotonin geri alım inhibitörleri), SNRİ’ler (serotonin ve noradrenalin geri alım inhibitörleri) gibi farklı antidepresan türleri doktor tarafından reçete edilebilir.
3- Elektrokonvülsif Tedavi (EKT)
Ağır veya tedaviye dirençli vakalarında kullanılan bir tedavi yöntemidir. Beyin elektriksel uyarımıyla yapılan bu tedavi, belirli durumlarda etkili olabilir.
4- Transkraniyal Manyetik Uyarım (TMS)
EKT gibi, dirençli depresyon tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Beyne manyetik alan uygulanarak beyin aktivitesinin düzenlenmesi amaçlanır.
